علمی - فن آوری

در مقیاس بزرگتر،کهکشانهانیزمانندستارگان،مجموعۀ بزرگی رادرکنارهم تشکیل می دهندکه آنهاراخوشه های کهکشانی می نامند.هرخوشه،اندازه ای بین3تا30میلیون سال نوری دارد.برای مثال،کهکشان راه شیری وحدود20کهکشان دیگر،خوشه ای ازکهکشانهارابه نام گروه محلی تشکیل می دهند.خوشه های کهکشانهابه2گروه فقیروغنی رده بندی می شوند.خوشه های غنی حدودهزارکهکشان(یابیشتر)راشامل می شوند.خوشۀکهکشانی سنبله نمونه ای ازیک خوشۀغنی است؛زیراحدودا از2500کهکشان تشکیل شده است.فاصلۀاین خوشه ازماحدود65میلیون سال نوری است.

خوشه های کهکشانی،درکناریکدیگرمجموعه ای بسیاربسیاربزرگتربه نام ابرخوشه راتشکیل می دهند.ابرخوشه هانیزساختارهایی رشته ای تشکیل می دهندکه بزرگترین ساختارهای شناخته شدۀعالم هستند.هابل فیزیکدان انگلیسی اولین کسی بودکه کشف کرد،طیف نورکهکشانهای دور،به نورقرمزمی گراید؛یعنی هرچه کهکشانی اززمین دورترباشد،طیف نوری آن به سمت نورقرمزنزدیک می شود؛به این پدیده اثر داپلرمی گویندکه به علت دورشدن کهکشانهاازیکدیگررخ میدهد.بنابراین می توان گفت که جهان درحال انبساط است.به عقیدۀدانشمندان علم نجوم،سرعت جابه جایی زمین دراین انبساط،100کیلومتربرثانیه به ازای هرمگاپارسک(اگرستاره ای رابه فاصله زمانی6ماهازدوانتهای قطرزمین رصدکنیم وستاره دراین زمان به اندازه یک درجه تغییرمکان داده باشد،آن ستاره بامایک پارسک فاصله داردکه معادل21616/3سال نوری است)است.سرعت دورشدن کهکشانهاازیکدیگررا،ثابت هابل می گویند.

باتوجه به این که جهان درحال انبساط است واگربپذیریم که این انبساط نیزوجودداشته،بنابراین هرچه به گذشته برگردیم،جهان چگال ترازامروزبوده است و کهکشانهاوستارگان به هم نزدیکتربوده اندودرنهایت به جایی می رسیم که جهان آن قدرکوچک وپرچگال می شودکه درآن چگالی ماده بی نهایت می گردد.البته این ازنظرفیزیکی بی معناست وماماده ای باچگالی بی نهایت نداریم؛پس شایدبتوان گفت آن زمان،آغازخلقت بوده است.

فردهویل،نخستین کسی بودکه کلمۀ انفجاربزرگ رابه کاربرد.این انفجار12تا16میلیاردسال پیش،رخ داده است ودراثرآن نه تنهاکهکشانهابلکه طبق نظریه نسبیت انشتین،زمان ومکان نیزبه وجودآمده است؛زیرا زمان ومکان باماده معنامی یابدوچنان که گفتیم درآغازخلقت ماده ای وجودنداشته است.درسال1964دانشمندان بااستفاده ازرادیوتلسکوپ ها،امواج میکروموجی باقیمانده ازانفجاربزرگ رایافتندکه هنوزدرتمام جهان قابل ردیابی است.(ادامه دارد...)